بكوشيد براي تحليل مسائل، از يك روش مشخص و سيستماتيك كمك بگيريد. استفاده از يك فرآيند سيستماتيك در تصميم‌گيري، مي‌تواند مانع دخالت پيش‌فرض‌ها و بروز بسياري از اشتباهات در تصميم‌گيري‌ها شود.
با به‌كارگيري يك روش سيستماتيك، مطمئن خواهيد بود كه كليه گزينه‌ها با دقت و به‌صورت بي‌طرفانه مورد توجه قرار گرفته‌اند و شما قرباني پيش‌فرض‌ها و برداشت‌هاي خود نشده‌ايد.
فرآيند تصميم‌گيري را به شكل سنتي مي‌توان به گام‌هاي مختلفي تقسيم كرد: تشخيص صورت مساله (مثلا: يافتن همسر مناسب)؛ تعيين معيارهاي انتخاب (مثلا هوش، شوخ طبعي، عاشق بودن)؛ تعيين اهميت و اولويت هريك از معيارها (مثلا ممكن است شوخ‌طبعي مهم‌تر از هوش باشد)؛ انتخاب روشي براي پيدا كردن گزينه‌ها (سپردن به دوستان و آشنايان يا مراجعه به موسسات مربوطه)؛ ارزيابي هريك از گزينه‌ها (خواستگاري يا قرارهاي ملاقات و ارزيابي) و در نهايت انجام انتخاب نهايي (و دردسرهاي بعدی و...).
ادوارد روسو و پاول شوميكرد در كتابشان تحت عنوان «تصميم‌هاي برنده»، فرآيندهاي چهار مرحله‌اي را براي تصميم‌گيري مطرح مي‌كنند. فرآيند تصميم‌گيري با «مشخص نمودن چارچوب‌هاي تصميم‌گيري و گردآوري اطلاعات مربوطه» آغاز مي‌شود. منظور از مشخص كردن چارچوب، تعيين ديدگاه‌هاي مناسب براي تحليل مساله و انتخاب پارامترهاي اصلي موثر در تصميم است. با اجراي صحيح اين دو مرحله، گزينه‌هاي پيش‌روي شما افزايش مي‌يابد. دو مرحله بعدي، بيشتر درخصوص «همگرا كردن گزينه‌ها و دستيابي به نتيجه نهايي» و نيز «يادگيري از تجربه هر تصميم‌گيري با هدف بهبود تصميم‌هاي آتي» است.
جان هاموند و همكارانش روشي را توصيه مي‌كنند كه نام آن را ProAct گذاشته‌اند. Proact از حروف نخستين كلمه‌هاي: مشكل (Problem)، هدف (Objectives)، گزينه‌هاي مختلف (Alternatives)، نتايج (Consequences) و ارزيابي دادوستد نهفته در هر تصميم (Trade-off) تشكيل شده است.
در اين ديدگاه، قبل از هر چيز، بايد مشخص شود كه تصميم‌گيري در مورد چيست. بعد بايد دقيقا مشخص كنيم كه در پي دستيابي به چه اهدافي هستيم. بررسي گزينه‌هاي مختلف و تصميم‌گيري در مورد ميزان ريسكي كه حاضر به تحمل آن هستيم و سپس ارزيابي نتيجه‌هاي آتي تصميم‌گيري‌هاي امروز، مي‌توانند موجب بهبود فرآيند تصميم‌گيري شوند.
همه تصميم‌ها منطقي و سيستماتيك نيستند. شايد در هنگام خواندن چند پاراگراف بالا در مورد فرآيند تصميم‌گيري در ازدواج، در دلتان گفته باشيد كه چنين فرآيندي، واقع‌گرايانه و كاربردي نيست. کسی كه اين روش را توصيه مي‌كند، آيا خود از چنين روشي در انتخاب گزينه مناسب براي ازدواج استفاده کرده است؟ بايد صادقانه بگويم كه این طور نبوده است.
ضمنا به ياد داشته باشيد كه اين فقط شما نيستيد كه تلاش مي‌كنيد به‌صورت سيستماتيك فكر كنيد و تصميم بگيريد. همان زماني كه شما در ذهن خود، مشغول ارزيابي گزينه‌هاي مختلف و امتيازدهي به آنها هستيد، احتمالا طرف مقابل هم در حال ارزيابي شما است. توافق وقتي سر مي‌گيرد كه شما در فرآيند تصميم‌گيري خود، طرف مقابل را تاييد كرده و طرف مقابل نيز در نتيجه تحليل و تصميم‌گيري، شما را انتخاب كرده باشد.
همچنين بايد به منطقي بودن تصميم‌ها توجه داشته باشيم. بسياري از اوقات، ما در مورد اينكه «تا چه حد منطقي تصميم گرفته‌ايم» سخن مي‌گوييم در حالي كه صرفا در حال ارائه توجيهي منطقي هستيم تا نتيجه مورد نظر خود را تبيين كنيم. به عبارت ديگر، بسياري از دلايلي كه براي تصميم‌گيري‌ها مي‌شنويم، بيش از آنكه «توضيح تصميم» باشند، «توجيه تصميم» هستند.
به‌رغم تمام اين اشاره‌ها و اين واقعيت كه به گرفتن روش سيستماتيك در تصميم‌گيري هميشه ساده نيست، اما بايد تاكيد كنيم كه استفاده از اين روش در تصميم‌گيري به شدت قابل توصيه است. قدرت زيادي در اين روش نهفته است. خصوصا زماني كه با مسائل پيچيده‌اي درگير هستيد و تصميم شما نتايج مهمي به بار مي‌آورد.
در صورتي كه زمان كافي در اختيار داريد، از فرآيندهاي سيستماتيك تصميم‌گيري استفاده كنيد. استفاده از فرآيند سيستماتيك، موجب جلوگيري از تصميم‌گيري‌هاي شتاب‌زده و تقليل سرعت تصميم‌گيري شده و باعث جلوگيري از لغزش و اشتباه مي‌شود.
منبع: دنیای اقتصاد
دسته بندی: مطالب آموزشی (مدیریت)
نظرات شما عزیزان:
ادامه مطلب
